Το Αιγίνιο είναι κωμόπολη στο Νομό Πιερίας με 4.153 κατοίκους, βάση της απογραφής του 2011. Αποτελεί έδρα του Δήμου Πύδνας- Κολινδρού. Στα βορειοανατολικά βρίσκεται ο ποταμός Αλιάκμονας ,στα ανατολικά ο Θερμαϊκός κόλπος και στα νότια και νοτιοδυτικά του βρίσκονται ο Όλυμπος και τα Πιέρια Όρη. Οι κάτοικοι του είναι ντόπιοι, πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη (1923) και πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία (Καβακλιώτες και Ακμπουναριώτες, 1925). Η απόσταση του Αιγινίου από την Κατερίνη είναι 32 χιλιόμετρα.

Η πρώην ονομασία του Αιγινίου ήταν Λιμπάνοβο, ????????? στα βουλγάρικα και διαβάζεται “Λιούμποφ νόβα” και σύμφωνα με πληροφορίες σημαίνει «νέα αγάπη». Ενώ άλλες πληροφορίες,  προερχόμενες  από ηλικιωμένους, σήμαινε “κρύα νερά”. Ονομάστηκε έτσι κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Τίποτα ωστόσο δεν είναι επιβεβαιωμένο από έγκυρη πηγή.

Στο Λιμπάνοβο κατοικούσαν, μαζί με τους χριστιανούς, οι Γκέγκηδες και οι Τουρκαλβανοί. Οι Γκέγκηδες, ήταν αλβανική φυλή, από τη βόρεια Αλβανία, μεγαλόσωμοι, ξανθοί και  γαλανομάτες. Μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, ενώ ένα μικρό ποσοστό ήταν χριστιανοί καθολικοί.

Επί τουρκοκρατίας οι Γκέγκηδες δεν ήταν αναγκασμένοι να πληρώνουν φόρους στους Οθωμανούς, ήταν όμως αναγκασμένοι να συμμετέχουν στις μάχες όποτε το ζητούσαν οι Τούρκοι με αντάλλαγμα την αυτονομία και την αυτοδιοίκηση τους. Ένα απομεινάρι αυτής της φυλής και του ονόματος είναι ο παροιμιώδης τύπος στο θέατρο Σκιών «Βελή Γκέγκας».

Έπειτα από την εγκατάσταση των προσφύγων, το 1926,    το Υπουργείο Βορείου Ελλάδος μετονόμασε το Λιμπάνοβο σε Αιγίνιο, σύμφωνα με μαρτυρίες του συνταξιούχου καθηγητή του γυμνασίου Κατερίνης  κ. Αναγνωστόπουλο και το ιστορικό του βιβλίο “Πιερία”. Το χωριό πήρε το όνομα από την οικισμό στη θέση που είναι σήμερα το χωριό Ρυάκια της Πιερίας και που κατά τον 4^ο αι. π.Χ. θεωρούνταν ένα σχετικά σημαντικό αστικό κέντρο.

Ο Ζώτος Μολοσσός αναφέρει το Λιμπάνοβο ότι είχε 200 οικογένειες ντόπιων κατοίκων και στη συνέχεια προστέθηκαν 400 οικογένειες προσφύγων.

Ο Γάλλος αρχαιολόγος που περιηγήθηκε την Πιερία το 1858 και πέρασε από το Λιμπάνοβο, αναφέρει ότι βρήκε στις εκκλησίες του Αγ. Αθανασίου και των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα όπως θραύσματα αρχαίων αγγείων, ένα μικρό κακότεχνο κιονόκρανο, μία ανάγλυφη παράσταση ιππέα (τηβεννοφόρου) κ.α.  Αυτό σημαίνει ότι η περιοχή κατοικήθηκε και κατά την αρχαιότητα.

Σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις στην περιοχή του Αιγινίου είναι οι εξής:

1. Mελίσσια: στην συγκεκριμένη περιοχή βρέθηκε νεκροταφείο ύστερης κλασικής εποχής  και θεωρείται το νεκροταφείο της Μακεδονικής Μεθώνης

   

   

   

 

1. Καψοβάτης: βρέθηκαν ταφές και οικισμός ύστερης  εποχής χαλκού.
2. Μαδούρι: βρέθηκε νεκροταφείο κλασικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής  εποχής.
3. Ο σημερινός κεντρικός δρόμος του Αιγινίου πρέπει να  ταυτίζεται με το βασικό άξονα της αρχαιότητας, με κατεύθυνση Β-Ν και δίπλα υπήρχε ταφικός τύμβος, ο οποίος ισοπεδώθηκε. Επίσης, πλησίον της εκκλησίας της Παναγίας,  εντοπίστηκε θαλαμωτός τάφος, ελληνιστικών χρόνων, που δεν ερευνήθηκε.
4. Στην κεντρική πλατεία του Αιγινίου υπήρχε Τζαμί και κατά την κατασκευή της πλατείας εντοπίστηκαν λακκοειδείς τάφοι από Οθωμανικό νεκροταφείο, χωρίς να ερευνηθούν.
5. Ιερός Ναός Αγ. Αθανασίου: δίκλιτη βασιλική του  15^ο αι. με αξιόλογες τοιχογραφίες από Καστοριανούς καλλιτέχνες.

7. Ιερός Ναός Πέτρου και Παύλου: Μονόχωρη βασιλική, χρονολογείται στα τέλη του 14^ου αι και αρχές  του  15^ο αι. με σημαντικές  τοιχογραφίες Καστοριανών καλλιτεχνών.
8. Κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος μεταξύ των οικισμών της Μ. Γέφυρας και του Αιγινίου.

Ακολουθούν φωτογραφίες ενδεικτικών ευρημάτων που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή στο νεκροταφείο στη θέση «Μελίσσια» και συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του Αρχαιολόγου Μάνθου Μπέσιου «Πιερίδον Στέφανος» Πύδνα, Μεθώνη και οι αρχαιότητες της βόρειας  Πιερίας (Κατερίνη 2010).

Δένη Κοκώνη

                                            Αρχαιολόγος